Şans oyunlarına ne kadar harcıyoruz?

Türkiye’de şans oyunlarının, oyun olmaktan çıkıp, artık halkın kendini kurtarma aracına dönüştüğü savunuldu.

Yapısal bir kangrene dönüşmüş istihdam sorununa, son yıllarda krizle birlikte gelirlerin reel olarak düşmesi, işsizliğin artması gibi etkenler de eklenince yurttaş çareyi piyangoda aradığı ifade edildi.

Halkın geçen yıl ekonomik durumunu düzeltmek için şans oyunlarına harcadığı paranın kriz yıllarını bile geride bıraktığı vurgulanarak, Türkiye’de yasal olarak oynatılan Milli Piyango, Sayısal Oyunlar, İddia, Spor Toto ve At Yarışlarının bir önceki yıl 6.2 milyar lira olan toplam hasılatının geçen yıl yüzde 9.3 arttığı belirtildi.

İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) ”Umudumuz Piyango-2010” başlıklı raporuna göre, vatandaşların geçen yıl şans oyunlarına yatırdığı para, kriz yıllarını da geride bırakarak 6.7 milyar lirayı aştı. Son üç yılda şans oyunlarına yapılan toplam harcama ise 18 milyar liranın üzerinde gerçekleşti.

Spor Toto ve Türkiye Jokey Kulubü’nün ilgili birim yöneticilerinin verdiği bilgilerin esas alındığı, diğer kurumların da faaliyet raporları ve açıklamalarından elde edilen verilere göre, halk geçen yıl Milli Piyango, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara, Süper Loto ve Hemen Kazan oyunlarına 1 milyar 947 milyon lira yatırarak umut aradı. Bu miktar, krizin kendisini en derin hissettirdiği 2008 yılını da geride bıraktı. Bir önceki yıl söz konusu oyunlara 1 milyar 741 milyon liralık harcama yapan halk, umut aradığı şans oyunlarına yaptığı harcamayı yüzde 12 civarında artırdı.

İSMMMO’nun derlediği verilere göre, Spor Toto Teşkilatı bünyesindeki İddaa ve Spor Toto oyunlarının hasılatı geçen yıl 3 milyar liraya yaklaştı. Teşkilatın lig başladıktan sonra bazı haftalar, haftalık cirosu 100 milyon lirayı aştı. Türkiye Jokey Kulübü’nün elde ettiği gelirler de 2 milyar lirayı buldu.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, verilere ilişkin değerlendirmesinde, durumu modern zamanların define avına benzeterek şunları söyledi:

”2001 krizinden sonra satış gelirlerindeki en büyük artışı 2008 yılında yaşayan Milli Piyango İdaresi’nin satışları, geçen yıl, bu en büyük artışa oranla yüzde 12 artmıştır. Krizle birlikte işini aşını kaybetmiş insanlar, artık ne yazık ki sorunların normal koşullarda çözüleceğine dair umudunu da kaybetmiş, kurtuluşu, define avına çıkar gibi, altına hücum eder gibi şans oyunlarının önünde kuyruk oluşturmakta bulmuştur.

Arıkan, özellikle kronikleşen işsizlik sorununun çözülmesi gerektiğine dikkat çekerek, enflasyonun düşük seyretmesine karşın şans oyunlarına harcanan paradaki bu artışın pek de sağlıklı bir gidişatı göstermediğini savundu.

Arıkan, 2003 yılından itibaren krizin etkilerinin azalmasıyla şans oyunlarında da makul seviyelerin izlendiğini ancak, 2007 ve 2008 gibi krizin kendisini çok daha yakıcı hissettirdiği yılların bile geride bırakılmasının, krizin etkilerinin hala sürdüğü şeklinde de yorumlanabileceğini dile getirdi. Arıkan, en temel gereksinimlerini bile karşılamakta zorlanan insanların şans oyunlarına bu kadar çok para harcamasının manidar olduğunu da sözlerine ekledi.

Rapora göre, şans oyunlarında son üç yılda yatırılan para ve toplamdaki hasılat miktarları şöyle gerçekleşti:

Şans Oyunları          2007                  2008                     2009                      Toplam

Milli Piyango       342.952.931      355.471.007          402.534.485           1.100.958.419

Sayısal Loto      579.840.098      563.156.962          485.938.539           1.628.935.599

Şans  Topu        241.132.449      240.719.706          227.959.378              709.811.533

On Numara       115.442.410      130.969.209          150.120.822              396.532.441

Süper Loto          29.236.931      306.283.787          573.301.733              928.822.451

Hemen Kaz.     156.905.250       137.266.750          110.163.250             404.335.250

İddaa S.Toto  1.894.475.247     2.328.605.206       2.800.857.377         7.023.937.830

At Yarışları      1.826.773.380     2.111.802.765      2.002.913.844          5.941.491.989

Toplam          5.186.758.696    6.174.275.393       6.753.787.428        18.134.825.512  

 -SAYISAL OYUNLAR GÖZDE-

Raporda, bu gerçekleşmelere ilişkin yapılan değerlendirmelerde şu görüşlere yer verildi:

”Önceki yıllarda olduğu gibi geçen yıl da ikramiye tutarı yüksek olan sayısal oyunlar, en çok tercih edilen oyunlar oldu. Milli Piyango İdaresi bünyesindeki Sayısal Loto ve Şans Topu oyunlarına ilgi az da olsa düşerken On Numara ve özellikle Süper Loto’ya harcanan para sayısı oyunlardaki geliri de artırdı. Vatandaşlar, geçen yıl sayısal oyunlara 1 milyar 219 milyon lira harcadı. Kurumun sayısal oyunların hasılatından elde ettiği artış bir önceki yıla göre ise yaklaşık yüzde 16 oldu.

Türkiye’de hızlı bir başlangıç yapan bahis oyunları, geçen yıla ilişkin öngörüleri aştığı gibi bu yıl da sponsorluk anlaşmasının da etkisiyle ciddi bir ivme kazandı. 2004 yılında Spor Toto Teşkilatı’nın başlattığı İddaa, her yıl ciddi artışlar gösterdi. 2007’de 1.8 milyar liralık hasılat sağlayan oyunun getirisi, 2008’de yüzde 28’lik artışla 2.3 milyar liraya yükseldi. Ancak bahis oyunları geçen yıl ciddi bir artış gösterdi. Vatandaşların bahise aktardığı para 3 milyar liraya yaklaştı. 2010 yılı 5 Ekim itibariyle elde edilen hasılat ise 2 milyar 597 milyon lira. Bu yıl Süper Lige ismini veren kurum Spor Toto ise, ligin ilk dokuz haftasında hasılatta yüzde 26’lık artış yakaladı. Kurumun cirosu ligin sekizinci haftasında 108 milyon lira oldu.

Belki de şans oyunlarının en heyecanlısı olan at yarışları geçen yıl da umut olmaya devam etti. Bir önceki yıla göre küçük bir ivme kaybeden at yarışlarının Türkiye Jokey Kulübü’ne (TJK) getirisi geçen yıl 2 milyar 2 milyon lira oldu. Bu rakam bir önceki yıl 2 milyar 111 milyon lira idi. Kulüp, 2010 yılının Eylül ayı itibariyle de 1 milyar 650 milyon liralık gelir elde etti.

Milli Piyango İdaresi bünyesinde, son beş yıllık dönemde toplam satış gelirlerinin yüzde 70’i sayısal oyunlardan, yüzde 21’i piyango oyunundan, yüzde 9’u da Hemen Kazan oyunundan elde edildi. Geçen yıl sayısal oyunların gelir içindeki payı yüzde 73.71 oldu. Geçen yıl beşi özel, 34 piyango çekilişine yurttaşlar 402 milyon lira yatırdı. Satışlar bir önceki yıla göre yüzde 13.23 artış gösterdi. Umut olarak harcanan 402 milyon liranın 233 milyon lirası ikramiye olarak ödendi. Piyangonun geleneksel yılbaşı çekilişi en çok ilgi gören çekiliş oldu. İdare neredeyse yılın tamamına yakın bölümünde 200 milyon liraya yakın satış yaparken yılbaşında 266 milyon liralık bilet satıldı. Piyango satış gelirlerinin yüzde 66’ından fazlası yılbaşı gelirlerinden elde edildi. 2009’da sayısal oyunlardaki satışlar bir önceki yıla göre, yüzde 15.80 artarak, 1 milyar 437 milyon lirayı aştı. Milli Piyango İdaresi’nin son beş yılda elde ettiği hasılat 7.5 milyar lirayı aştı. Bu yıl 35 milyon TL olarak açıklanan büyük ikramiyenin de etkisiyle 2010 yılı toplam satışlarının bir önceki yıla göre performansını artırması sürpriz olmayacak.”