Emeklilere çift maaş mı verilecek?

Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilere ikinci gelir kapısı açacak “tamamlayıcı emeklilik” sistemi adı altında yeni bir uygulamaya başlıyor. İkinci bir maaş kazandıracak ‘sandık’ türü uygulamalar yaygınlaşacak ve böylece vatandaşın emekli olduktan sonra ani gelir kaybına maruz kalmasının önüne geçilebilecek.

9.5 milyona ulaşan emekli sayısı ile 100 ülkenin nüfusunu geride bırakan Türkiye, ortalama 700 lira civarında olan ve AB ülkelerinin çok gerisinde kalan emekli maaşlarına el attı. Bu tabloyu dikkate alan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tamamlayıcı emekliliği teşvik için kolları sıvadı. Emekli gelirinin yüzde 40’ı tamamlayıcı sistemlerden gelen Hollanda model alındı. Emekliye ikinci bir gelir kapısı açacak olan “tamamlayıcı emeklilik” sistemi teşvik edilecek. Sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus oranını yüzde 83’ten yüzde 100’e çıkarmayı hedefleyen hükümet, yeni dönemde tamamlayıcı emeklilik sistemlerini güçlendirme sözü verdi. Böylece emekli olduktan sonra ortaya çıkan gelir kaybının da önüne geçilecek. SGK, tamamlayıcı emeklilik sisteminin dünyadaki uygulamalarını masaya yatıran bir çalıştay düzenledi. Burada, tamamlayıcı, mesleki emeklilik sistemlerinin dünyadaki örnekleri ile Türkiye’deki OYAK, Amele Birliği, bazı banka ve sigorta şirketlerinin oluşturdukları sandıkların yapısı değerlendirildi.

TÜRKİYE’DE YÜZDE 9’DA KALDI

Hollanda’da nüfusun yüzde 76.4’ü, İngiltere’de yüzde 66.3’ü, ABD’de yüzde 47’si mesleki emeklilik sistemine dahil olurken, Türkiye’de ise bu oran yüzde 9’larda kaldı. Bu oranı yüzde 30’a çıkarmayı hedefleyen hükümet, büyük şirketlerin çalışanları için tamamlayıcı emekliliği devreye sokmaları durumunda vergi, prim desteği başta olmak üzere teşvik kapısı aralayacak. SGK Strateji Geliştirme Başkanı Ahmet Açıkgöz, kriz dönemlerinde insanların gelir düzeyindeki düşüşe dikkat çekerek, bu tablonun ikinci bir geliri önemli hale getirdiğini söyledi. Açıkgöz, “Emekli aylıklarının düşük olduğu sürekli dile getirilir. Bu noktada tamamlayıcı emeklilik sistemleri devreye giriyor. Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) sisteminde bu uygulamayı görüyoruz. Askeri personel mevcut priminin yanında OYAK’a da prim ödüyordu. Bunun karşılığında toptan ya da aylık alıyordu. Kişiler buradan maaş ya da toplu ödeme alıyor. Bu uygulama diğer meslek grupları içinde de yaygınlaşmalı. Bireysel emeklilikte ise farklı. Burada fonlu sistem var. İnsanlar kendi hesaplarına para yatırıyor. Mecburi değil” dedi.

HOLLANDA MODEL OLDU

Hollanda ve İngiltere’nin tamamlayıcı emeklilik konusunda öncü ülkeler olduğuna dikkat çeken Açıkgöz, şunları söyledi:

“Tamamlayıcı emeklilik sistemi için yasal düzenleme gerekiyor. Bizde yaklaşık 700 lira emekli aylığı bağlanıyor. Bu tablo, tamamlayıcı emeklilik sistemlerini çok önemli hale getiriyor. İşverenin desteğinin olması gerekiyor. Bu da insanların tasarrufa yöneltilmesi ile mümkün olabilir. İkinci bir emekliliğe kimsenin uzak duracağını sanmıyorum. Ancak küçük işletmeler mevcut primden kaçarken ikinci prim ödeme sistemine sıcak bakar mı? Bu hassas bir nokta. Tamamlayıcı emeklilik sistemi yaygınlaşacak. Kurum olarak böyle bir sistemin oluşmasını teşvik ediyoruz. Önümüzdeki dönemde bu konudaki çalışmalar da yaygınlaştırılacak.”

TAMAMLAYICA EMEKLİLİK NEDİR?

Sosyal güvenlik sistemindeki aksaklıkları gidermek için üç ayaklı sistem öngörülüyor. Bunların ilki kamu sosyal güvenlik kurumlarının uyguladığı prim sistemi, diğer ikisi de bireysel tasarruf esasına dayanıyor. Tamamlayıcı emeklilik, bireysel emeklikten farklı olarak şirket veya kurum bünyelerinde çalışanlar için fonlar aracılığıyla oluşturulan bir sistem. Kurumlar ya da şirketler, çalışanları için düşük pirimler ödeyerek bunları fonlar aracılığıyla değerlendiriyor. Emeklilikte ikinci maaş ya da toplu ödeme şeklinde veriliyor. Bireysel emeklilikte ise kişiler, istediği emeklilik şirketine istediği oranda prim ödeyebiliyor. Bazı banka ve sigorta şirketlerinin oluşturdukları sandıklar tamamlayıcı emekliliğe örnek teşkil ediyor.