Beslenme çantasında neler olmalı?

Okul çağı çocuklarının beslenmesinde en büyük görevin anne-babalara düştüğünü söyleyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Sevil Can, çocuğa sağlıklı beslenme çantası hazırlamanın püf noktalarını anlattı.

Çocuğunuzun öğünlerini ders ve teneffüs saatlerine göre planlayın. Gün içinde mutlaka 2,5-3 saat aralıklarla günde 6 öğün şeklinde beslenmesini sağlayın. Beslenme çantasına hazır değil, evde yapılmış gıdalar koyun. Evden çıkmadan önce mutlaka kahvaltısını yaptırın. Çantasına su koymayı unutmayın!

Okul çağındaki çocuklara doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması, onların daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürmelerinin temelini oluşturur. Fiziksel ve zihinsel gelişimlerinin yaşlarına uygun olarak tamamlamalarında, sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemi yadsınamaz.

Okul çağı çocuklarının beslenmesinde en büyük görev ise anne ve babalara düşüyor. Medical Park Fatih Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Sevil Nas Can, okul döneminde çocuklarına nasıl bir beslenme programı hazırlayacağı konusunda kaygı duyan ailelere, sağlıklı beslenme çantası hazırlamanın reçetesini yazdı:

Öncelikle yemek saatleri, okul saatlerine göre belirlenmeli. Sabahçı, öğlenci veya tam gün olan okullara göre; kahvaltı, öğle ve akşam yemek saatlerinin yanı sıra, ara öğünler de ders aralarına ve teneffüslere göre planlanmalı. Çocukların sağlıklı gelişimi, büyümeleri, derslerindeki başarı, dikkat ve konsantrasyonlarının artması için asla uzun zaman aç kalmamaları gerekir. Bu nedenle gün içinde mutlaka 2–3 saat aralıklarla günde 6 öğün şeklinde beslenmeleri sağlanmalı.

En çok atlanan veya geçiştirilen ve beslenmemizde büyük önemi olan kahvaltı yapma alışkanlığı bu yaşlarda mutlaka edinilmeli. Kahvaltı yapmamak kadar, sabah öğününü pastane ürünleri veya abur cuburlarla geçiştirmek de son derece yanlıştır. Kahvaltı mutlaka evden çıkmadan önce yapılmalı. Kahvaltıda 1 bardak taze sıkılmış meyve suyu veya 1 bardak sütle beraber, tost veya ekmek, peynir, pekmez, domates-salatalık şeklinde tercih edilebilir. Ayrıca tüm bunlara haftada 4-5 gün yumurta da ilave edilmeli.

BESLENME ÇANTASINDA NELER OLMALI?
Okulda yemek için hazırlanan beslenme çantasının içeriği dikkatli bir şekilde belirlenmeli. Tam tahıllı sandviç ekmeği arasına; peynir veya ızgara köfte veya ızgara tavukla beraber yeşillikler konabilir. Yanında da ayran veya süt ile tüketilebilir.

Okul saatlerine göre sabah ila öğle arasında ve öğle ila akşam arasında ara öğün olarak tüketilmesi için mutlaka yanlarına, meyve, fındık veya ceviz, süt veya evde yapılmış meyveli kek tarzı gıdalar tercih edilebilir.

İçecek tercihine de özellikle dikkat edilmeli. Masum gibi görünen ama zararlı etkileri olan, boş ve fazla kalori içeren asitli içecekler, hazır meyve suları ve toz halinde olan meyve suları yerine, su, ayran, süt, taze sıkılmış meyve suları tercih edilmelidir.

ÇANTASINA MUTLAKA SU KOYUN
Okula giderken çocukların yanlarına mutlaka su verilmeli; böylece su içme alışkanlıklarının oluşturulması sağlanmalıdır.

Sağlıklı beslenme için her gün mutlaka süt-yoğurt/ et-tavuk-balık-kurubaklagil/sebze-meyve/ ekmek-tahıl gibi besin gruplarından tüketilmeli. Eğer bir öğün et-tavuk-balık yeniliyorsa, diğer öğün mutlaka sebzeli yemeklerden oluşmalıdır.

Okul çağı çocuklarının 1 günde 2-3 bardak süt veya yoğurt, 4-5 porsiyon sebze-meyve, 1-2 dilim peynir, haftada 2-3 yumurta, 1 porsiyon et–tavuk, haftada en az 2 kez balık ve kurubaklagil tüketmeleri sağlanmalı.

Çikolata ve şeker yerine sütlü tatlıları, evde yapılmış meyveli süt veya yoğurtlar tercih edilmeli. Çocukların televizyon veya bilgisayar karşısında geçen zamanları sınırlandırılarak, fiziksel aktivite zamanları artırılmalı.

ÖRNEK MÖNÜ
SABAH: 1 bardak taze sıkılmış meyve suyu, 1 dilim peynir, 1 yumurta, 1 tatlı kaşığı bal veya pekmez, yeşillik, 5 zeytin, 1-2 dilim tam tahıllı ekmek.

ARA ÖĞÜN: 1 meyve ve 2 ceviz veya 10 fındık veya 10 badem.

ÖĞLE: 6-7 kaşık kıymalı veya etli sebze yemeği, 6-7 kaşık pilav veya makarna, 1 kâse yoğurt, 1-2 dilim ekmek.

ARA ÖĞÜN: Tost- 1 bardak ayran veya 1 kâse sütlü tatlı veya 1 dilim kek-1 bardak süt.

AKŞAM: 1 kâse çorba, 3-4 köfte veya 1 el kadar tavuk veya 1 orta boy balık, salata, 1-2 dilim ekmek.

GECE ARA ÖĞÜN: 1 bardak süt ve meyve.

ÇOCUĞUNUZUN İŞTAHINI KIYASLAMAYIN
Okul çağı çocuklarında sık karşılaşan bir durum da iştahsızlık. Peki, iştahsızlık neye göre belirlenebilir? Ailelerin yaptığı en büyük hatalardan biri başka çocuklarla kendi çocuklarını kıyaslamak, bunu sıkça tekrarlamak ve çocuklara zorla yedirmeye çalışmaktır. Kesinlikle çocuklar birbiriyle kıyaslanmamalıdır; zira boy ve kilolar yaşlarına uygun aralıklarda gelişiyorsa problem yok demektir. Fakat çocuk tek tip besleniyor veya günde 1-2 öğün yemek yiyor veya yemek yerine abur cuburlarla, cips ve bisküvi gibi gıdalarla besleniyorsa, sorun var demektir.

ABUR CUBUR KISITLAYIN
Bu gibi durumlarda aile, çocuklara yiyeceklerin faydalarını ısrarcı olmadan anlatmalı, evde ve okuldaki yemek saatleri planlanmalı. Abur cuburlar sınırlandırılmalı; haftada 1-2 kez belli ölçülerde yemeğe izin verilmeli, evdeki herkesin örnek olması açısından evdeki yemek alışkanlıkları düzenlenmeli, en az 1 öğünde sebzeye yer verilmelidir. Akşam yemeği geç saatlere kalmamalı.

PEMBE HLELER YAPIN
Çocukların sevmediği yiyeceklerin görünümünü, sunumunu ve şekillerini değiştirerek yemesi ve zevkli bir hale getirilmesi de tüketimi artıracaktır. Kullanılan çatal, kaşık ve tabakların renkli seçilmesi de yemek isteğini artırabilir. Çocukların genellikle sevdiği makarna, börek ve çorbaların içine bol sebze katarak, sebze tüketimleri artırılabilir. Meyveleri, birkaç çeşitten oluşan meyve salatası şeklinde veya süte veya yoğurda katarak yemeleri sağlanabilir. Yemeklerin miktarları konusunda da zorlama yapılmamalı, çocukların ne kadar yiyecekleri kendi kararlarına bırakılmalı.

OKUL ÇAĞINDA ŞİŞMANLIĞA DİKKAT!
İştahsızlık kadar aşırı yemek tüketimi ve şişmanlık da okul çağı dönemde artan bir durum. Şişman olan çocukların beslenmelerinin düzenlenmesi, fiziksel aktivitelerinin artırılması ve şişmanlığın altında yatan psikolojik veya fiziksel bir neden olup olmadığının araştırılması, ilerde karşılaşılabilecek sağlık sorunlarının önüne geçilmesi için oldukça önemli. Şişman çocuğun beslenmesi için ev halkının da düzenli beslenmesi, evdeki pişirme yöntemlerinin ve yemek tercihlerinin uygun şekilde olması gerekir. Çocuğun gelişimini ve büyümesini engellenmeden, yanlış beslenme tarzının düzeltilmesi için mutlaka bir beslenme uzmanından yardım alınmalı. Eğer okulda yemek çıkıyorsa; aylık mönü mutlaka alınmalı, neleri tercih edeceği beslenme uzmanıyla birlikte belirlenmeli ve öğlen yediği yemeğe uygun olarak akşam öğünü planlanmalıdır.