Ani Gelişen Orta Kulak İltihabı (Akut Otitis Media) Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Orta kulak, kulak zarının arkasında bulunan kulağın küçük bir parçasıdır. İçerisinde çekiç, örs, üzengi adı verilen işitmeyi sağlayan kemikçikler bulunur. Ön kısmında östaki borusu adı verilen boru şeklinde bir organla, genizle ve burunla irtibat halindedir. Bu boru orta kulağa hava geçişini sağlayarak orta kulakta basıncı dengeler.

Orta kulak enfeksiyonları nezle, gribal enfeksiyon, sinüzit, geniz eti iltihabı, boğaz enfeksiyonu, alerji atağı gibi nedenlerle östaki borusunda şişlik gelişimi ile tıkanıklık oluşması sonucu orta kulakta sıvı birikimi ve burun ve boğazdan bu bölgeye mikropların taşınması sonucunda gelişir. Her yaştan hastada görülebileceği gibi, genellikle çocuklarda daha sık oluşmaktadır.

Çocukların %80’inden fazlası 3 yaşına gelene kadar en az bir kez orta kulak iltihabı atağı geçirmektedir. Bunun sebebi östaki tüpünün gelişiminin tamamlanmaması nedeniyle kolayca tıkanması ve enfeksiyona zemin hazırlamasıdır. Ayrıca sigara dumanına maruz kalan ve kalabalık ortamlarda bulunan çocuklarda daha sık izlenir. Yapısal bozukluk ve genetik yatkınlık gibi nedenlerle östaki tüpünün çalışmasında aksama olması da enfeksiyona yatkınlığı arttırır. Üst solunum yolu enfeksiyonu sıklığının arttığı sonbahar ve kış aylarında orta kulak iltihabı daha sık izlenir.

Orta kulak iltihabı olan çocuklarda en önemli belirti kulak ağrısıdır. Bunun yanında ateş, iştahsızlık, huzursuzluk, uyku problemi, kulakta dolgunluk hissi, işitme kaybı, kulak akıntısı izlenebilir. Kulak akıntısı kulak zarında delik oluşması sonucunda orta kulakta biriken iltihabın akması sonucu oluşur. Bu korkutucu bir durum değildir. Genellikle tedavi sonrası kulak zarında gelişen delik kendiliğinden kapanır. Akıntı olduktan sonra orta kulak basıncının azalmasından dolayı hastalarda sıklıkla ağrıda azalma izlenir.

Otoskop adı verilen aletle kulak zarının değerlendirilmesi sonucu tanı konulabilir. Kulak zarında şişlik kızarıklık, kulak zarında delinme ve akıntı izlenebilir. Orta kulak iltihabının tedavisinde ağrı kesiciler ile ilk olarak ağrının kesilmesi önemlidir. Tedavide östaki kanalını açıcı dekonjestan denilen burun açıcı sprey veya şuruplar kullanılmaktadır. Bunun yanında gerekli hastalarda antibiyotik de tedaviye eklenmelidir (özellikle iki yaşından küçük çocuklarda, komplikasyon riski mevcutsa).

Hastalık tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara yol açabilir. Bu tehlikeler arasında yüz felci, beyin zarı iltihabı, baş dönmesi ve beyin apsesi sayılabilir. Yeni doğanlarda ve iki yaşından küçük çocuklarda çabuk ilerleyebileceğinden tedavinin yanı sıra yakın takip gereklidir.

Orta kulak enfeksiyonları için artmış risk faktörlerini sıralamak gerekirse:

· Yaş: 3 yaşından küçük çocuklarda daha sık orta kulak enfeksiyonu izlenir.

· Bağışıklık sisteminin bozuk olması

· Yarık damak, Down sendromu gibi doğumsal bozuklukların varlığı

· Ebeveynlerde çocukluk döneminde sık orta kulak enfeksiyonu öyküsü olması

· Allerji (burunda ve östaki kanalında uzun süreli tıkanıklığa sebep olarak)

· Sigara dumanına maruziyet

· Yatar pozisyonda biberonla emzirme

· Kreş ortamı

Çocuklarda bu risk faktörlerini azaltarak veya ortadan kaldırarak daha az sıklıkla orta kulak enfeksiyonu oluşması sağlanabilir.