Kafayı kullanan geç yaşlanıyor

California’da, yaşlanmanın etkilerini ortadan kaldırdığı iddia edilen beyin egzersizleri ya da beyin antrenmanlarının reklamlarına çok sık rastlarsınız…“Kadim atasözü doğru: Kullanmazsanız kaybedersiniz” diyor Los Angeles merkezli beyin egzersizleri şirketi Neurotopia’nın bilim şefi Dr. Leslie Sherlin… “Beynimizi ne kadar çok kullanırsak o kadar güçlü, kendini uyarlayabilen ve esnek olur” diye de ekliyor.

Beyin egzersizleri bulmaca çözmek ya da telefon numaralarını ezberde tutmak kadar basit olabilir.

Ancak bu tekniklerin insanın zihninin genç kalmasında ya da Alzheimer gibi yaşlanmayla ortaya çıkan hastalıkları önlemede bir etkisinin olup olmadığı tartışma konusu.

Sherlin “Umut vaat eden pek çok teori var, ama henüz yeterli veri yok. Gerçekten geniş kapsamlı bir biçimde test edilmesi gerekiyor. Teorik açıdan baktığınızda ve sistematik olmayan kanıtlara göreyse ihtimaller ortada” diyor.

Dr. Daniel Amen, yaşlanmanın beyin üzerindeki etkilerini geriletmenin bir başka yöntemini tanıtıyor.

Psikiyatrist Amen beyin görüntüleme sistemlerinin pek çok kişinin daha uzun yaşamasını ve daha genç kalmasını engelleyen sorunları tespit edebildiğini öne sürüyor.

BELİRTİLER ÇIKMADAN GERİLEME BAŞLIYOR

Hatta Dr. Amen’in kitaplarından birinin adı Use Your Brain To Change Your Age (Yaşınızı Değiştirmek İçin Beyninizi Kullanın).

“Esasen beyniniz belirtiler ortaya çıkmadan yıllar önce gerilemeye başlıyor” diyor Amen.

Dr. Amen, hastalarına teşhis koymak için kan tahlilleri, idrak testleri, aile geçmişi ve beyin tomografisine başvuruyor.

Tomografi beyin aktivitelerinin bir göstergesi olarak beyindeki kan akışını görüntülüyor.

Sonuç olarak beyin yüzeyindeki boşluklar olarak tarif edilen, kan akışının düşük olduğu bölgelerin üç boyutlu görüntüsü elde ediliyor.

Amen’in benim beynimi muayenesinde alın korteksim ve beyinciğimde aktivite düzeyinin düşük olduğu görüldü.

Bu, dikkat aralığı ve hafıza sorunlarına işaret ediyor.

Yani, henüz 50 yaşında olmama rağmen, yaşlanmanın normal etkisiyle hafızam sorunları silip atıyor.

Amen “70 yaşında bile olsan bu normal değil” diyor ve ekliyor “Bu beyninin mücadele etmeye başladığı anlamına geliyor.”

‘Beyinde ay yüzeyine benzer çukurlar’

Amen yaşam süremizin kısmen beyin fonksiyonlarıyla belirlendiğini söylüyor. Çok fazla yememek ve içmemek gibi iradeli kararlar vermemiz gerekiyor. Araç kullanırken tedbirli olmamız, uykumuzu almamız, arkadaşlarımızı akıllıca seçmemiz ve stresten kaçınmak için planlama becerisine sahip olmalıyız.

Bunlar zaten aklı başında herkesin bildiği şeyler. O zaman beyin tomografisine ne gerek var?

Kaliforniya’da avokado endüstrisinden emekli bir yönetici olan Mark Affleck “kararsız ve zihnini bulanık” hissettiği şikâyetiyle bir sene önce Dr. Amen’e başvurdu.

Beyin tomografisinde ayın yüzeyindekine benzer boşluk ve çukurlar göründü. Dr. Amen bunları sağlık durumunun zayıflamasıyla ilişkilendirdi.

Affleck teşhisin kendisini hayatını değiştirmeye teşvik ettiğini söylüyor.

Artık hemen hergün 45 dakikalık yürüyüşler yapıyor, her iki günde bir ağırlık çalışıyor. Sebze ağırlıklı besleniyor, kafein ve şekerden de uzak duruyor.

Emekli yönetici altı ay sonra çektirdiği beyin tomografisinin farklı göründüğünü söylüyor. Boşluklardan bazıları dolmuştu ve “daha sağlıklı görünüyordu.”

“[Beyin tomografisinin] kesinlikle gerekli olduğunu düşünmüyorum, ama durumu bir defa görmek ve ardından değiştiğini de görmek kuvvetli bir etki yaratıyor” diyor Affleck.