Eski binalar ne zaman yıkılacak?

Çetin Çiftçi’nin haberi

İşte Türkiye’nin çehresini değiştirecek düzenlemenin müthiş detayları:

♦ Riskli yapıların sorumluluğu yapı maliklerinde olacak. Yıkılacak yapıların maliklerine kira yardımı verilecek.

♦ Kararlar üçte iki çoğunlukla alınacak. Çoğunluk kararına katılmayan yapı sahibi mağdur edilmeyecek.

♦ Yıkılacak binaların işlemi sonuçlanıncaya kadar satılamayacak, kiraya verilemeyecek, tahsis edilemeyecek.

♦ Gecekondu sahibine konut verilene kadar evi yıkılmayacak. Kiracı bile yıkılacak binada hak sahibi olabilecek.

♦ Hak sahibinin görüşü alınarak riskli binaya elektrik, su, doğalgaz hizmetleri verilmeyecek. Verilen durdurulacak.

♦ Yıkılan binanın arsası kat sahiplerine payları oranınca tescil edilecek. Hak sahipleri bu duruma göre borçlanacak.

Vatandaş yıkıma ikna edilecek

♦ Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar, dönüşüme itiraz eden vatandaşın nasıl ikna edileceğini BUGÜN’e anlattı. Hissedarların tamamının muvafakatini aramadıklarını söyledi.

♦ “Çoğunluğun anlaşmasını kabul etmeyenin hissesini biz alacağız. Üçte ikinin anlaşmasına uyacağız. Satış sonrası razı olmayan yapı sahibine parasını vereceğiz” dedi.

Kentlerde büyük dönüşüm başlıyor

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Yasaya göre gecekondu sahibine konut verilene kadar evi yıkılmayacak. Riskli yapıların yıktırılması için yapı maliklerine verilen süre 30 günden 60 güne çıkarılacak. Sahibi tarafından yıktırılmayan yapılar idari makamlarca yıkılacak. Riskli yapıların yıkımını engelleyenler hakkında ise Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunulacak. İhtilafları denetleyecek bilirkişi sayıları illerin nüfusuna göre belirlenecek.

10 Daire Başkanlığı kurulacak

Kanunla Altyapı Hizmetleri Genel Müdürlüğünün adı, Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü olacak. Kentsel dönüşümle ilgili çalışmaların yürütüleceği genel müdürlük bünyesine 10 daire başkanı kadrosu verilecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, görev alanına giren konularda her türlü etüt, plan, proje, maliyet hesaplarını ve yapım işlerini, yapı denetim sistemini oluşturacak.

Son sözü Bakanlar Kurulu söyleyecek

Kentsel dönüşüm alanlarının belirlenmesi il genel ve belediye meclisleri tarafından belirlenecek. Meclisler üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verecek. Alınan karar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın teklifiyle Bakanlar Kurulu’na sunulacak. Bakanlar Kurulu karar verirse kentsel dönüşüm gerçekleşecek. TOKİ’ye, belediyelere ve diğer kamu kuruluşlarına tahsis edilen veya devredilen yerlerde, 2 yıl içinde dönüşüm ve iyileştirme çalışmaları yapılmamışsa bu taşınmazların tahsisleri kaldırılacak ve Maliye Bakanlığı’na devredilecek.

İtiraz süresi 15 gün

Tespitler bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlarca yapılacak. Masraflar yapı maliklerince karşılanacak. Tespitlere karşı ev sahipleri, 15 gün içerisinde itiraz edebilecek. Riskli yapıların yıktırılmasında öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilecek. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine kira yardımı yapılabilecek.

Elektrik ve su yok

Yıkılmasına karar verilen riskli yerlerde elektrik, su doğalgaz hizmetleri verilmeyecek. Üzerindeki bina yıkılarak, arsa haline gelen taşınmazlar kat sahiplerine payları oranınca tescil edilecek. Yapılacak konutların ve iş yerlerinin bedelleri, sosyo-ekonomik durumlar gözetilerek belirlenecek. Hak sahipleri bu duruma göre borçlanacak veya alacaklı olacak. (Bugün)

Başbakan Erdoğan’ın ‘İktidarı kaybetmek pahasına bunu yapacağız’ diyerek tanımladığı ‘Afet Dönüşüm Yasası’ Meclis’ten geçti. İzlenecek stratejiyi Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar AKŞAM‘a açıkladı: ilk etapta hedefte 6 milyon konut var. Önce ev sahibine ‘Sen yık’ denecek. Yıkmazsa da kaçış yok. Devlet düzenleyici olacak, fiyatlar aşağıya çekilecek. Yani tam da halk ekmek modelinde olduğu gibi…

TBMM Genel Kurulu’nda önceki gece, hepimizin geleceğini yakından ilgilendiren tarihi bir kanun kabul edildi. Herkes, Türkiye Kupası finaline kilitlenmişti, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar ilerleyen saatlerde adeta devrim niteliğindeki düzenlemelere yol açacak kanunla ilgili tebrikleri kabul ediyordu. Başta İstanbul olmak üzere depreme hazırlığın en önemli ayağı olan çürük binaların yıkılması, çarpık kentleşmenin önlenmesi ve konut stokunun yenilenmesi için en önemli yasal dayanak hazırlanmıştı.

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, Van depreminden sonra ‘Ne pahasına olursa olsun, iktidarımıza bile mal olsa bunu yapacağız’ diyerek tanımladığı kentsel dönüşüm için düğmeye basılıyordu.

Bakan Bayraktar’ı aradım ve ‘Bundan sonra neler olacak, nasıl bir yol haritası izleyeceksiniz?’ diye sordum.
Telefonda bir saat, kentsel dönüşüm planlamasını konuştuk. İlkeleri ortaya koydu, sistemin ana hatlarını ve sonuçlarını anlattı.

‘Milli bir politika’ izlenecek. Şehirler yeniden yapılandırılacak. Öncelik İstanbul ve İzmir’de… İlk etapta hedefte 6 milyon konut var. Önce ev sahibine ‘Sen yık’ denecek. Yıkmazsa da kaçış yok. Devlet düzenleyici olacak, fiyatlar aşağıya çekilecek. Yani tam da halk ekmek modelinde olduğu gibi…

Telefonu kapattığımızda saatler gece yarısına varmıştı. İşte birinci yetkili ağızdan 6 milyon konutla ilgili yapılacaklar…

– İşe nereden başlayacaksınız?
İstanbul ve İzmir’den. Kaybedecek hiç vaktimiz yok. İki büyük ilimiz, deprem riski altında. İstanbul malum. İzmir bizim için çok önemli. Hem deprem riski büyük, hem de konut stoku berbat. Oradan yola çıkarak, Sakarya, Bolu, Kütahya, Simav, Bursa, Van’a kadar gideceğiz. Belediye ayrımı, parti ayrımı yapmayacağız. Hangi belediye (hazırız) derse hemen işe koyulacağız.

DEPREMDEN ÖNCE BİZ YIKALIM

– Nasıl bir model uygulanacak?
Hemen binaların ve şehirlerin röntgeni çekiliyor. Skalamız 6.5 büyüklüğünde bir deprem. Buna dayanamayacak binalar yıkılacak. Önce vatandaşa (bu bina sakat) diyeceğiz ve kendisinin yıkmasını isteyeceğiz. Her türlü desteği vermeye hazırız. Vatandaş kendisi dönüştürebilir. Belli bir süre tanıyacağız.

– Vatandaş kendisi yıkmazsa…
O zaman biz devreye gireceğiz. Üçte iki istiyorsa ve üçte bir kalıyorsa bunu yapacağız. Burada da üçte iki, kalan biri satın alabilir. Yoksa biz satın alabiliriz. Farklı modellemeler olacak. Kredi verilebilir, hasılat paylaşımlı, kat karşılığı vs. gibi sistemlerle finansmanı devlet sağlayacak.

– Gerekli kaynak hazır mı?
Bugünden yarına bitecek bir proje değil. İlk etapta 2B’den gelecek 5 milyar TL, eski hesapla 5 katrilyon lira kullanacağız. Bu, can suyu. Sonra sistem kendisini döndürmeye başlayacak. Tıpkı TOKİ modeli gibi olacak… Binalar dönüşürken kira yardımı da dahil her türlü kolaylığı sağlayacağız. Vatandaş odaklı ve eksenli bir proje yürüteceğiz.

– Amacınız nedir? Hangi zamanlamayla bu hedefe ulaşacaksınız?
Can ve mal güvenliğini sağlamak. Bir deprem olursa ülke çok zarar görür. Deprem yıkmadan biz yıkalım. Deprem vurduğunda binalar boş olsun ya da yenilenmiş olsun.

– Binaların kalitesiyle ilgili endişeler var…
Olmasın. Çevre dostu, yeşil binalar, akıllı binalar yapacağız. Enerji tasarrufunu bütün projelerde öncelikle ele alacağız. Bunu önemsiyoruz.

– ‘Parti ayrımı olmaz’ dediniz, CHP’li belediyelere de öncelik tanıyacak mısınız gerçekten?
Asla olmayacak. Hangi belediye hazırlığını yaparsa ve ‘Gelin’ derse koşacağız. İzmir’de bunu göreceksiniz. İstanbul’da CHP’li ilçe belediyelerinde de…

Yetki valilerde olacak

– İstanbul’un özel durumu var…
Evet öyle. Ekonominin can damarı. Ve deprem gelecek. Kaçınılmaz. Yarın da olabilir, 20 yıl sonra da. Zaman kaybedemeyiz. Can kaybını telafi edemeyiz. Ülke ekonomisi de yüzde 5, yüzde 10 arasında küçülür. Göze alamayız. İstanbul’u yıkacağız. Yıkıp yeniden yapacağız. Acilen başlıyoruz.

– Zor bir iş… Başarabilecek misiniz?
Milli bir anlayışla hareket edeceğiz. Başaracağız. Brezilya ve Meksika bunu yapamadı, biz yapacağız. TOKİ’de başardık. Dua aldık. Burada da dua alacağız.

– Zaman planlamasını nasıl yaptınız?
Önce iki yıllık bir planlama… Sonra 5, 10 ve 20 yıllık dörtlü bir takvim işleyecek.

– Kaç konut söz konusu?
Türkiye’de toplam 20 milyon konut stoku var. Bunun 5 milyonu son 9 yılda yapıldı. Onlar sağlam. Altı milyona yakın konut riskli. Çoğunluğunu gene özel sektör yapacak.

– Devlet konut yapacak mı?
Özel sektörün uygulamalarına, paralel biz düzenleyici gibi davranacağız. Fiyatları aşağıya çekmek üzere hareket edeceğiz. Halk ekmek modeli gibi. Düşük maliyetle, düşük fiyata ama kaliteli olacak. Tıpkı TOKİ’de olduğu gibi.

– Binaları yıkarken zorluk çıkacaktır…
Yasal dayanağımız sağlam. Vatandaş için bunu göze alıyoruz. Bu kez yetkiyi valiliklere verdik. Bu, önemli. Yıkımda belediyeler yetkili olunca zorluk çıkıyor. Hem siyasi bakabiliyorlar hem de polis-jandarma valiye bağlı olunca daha etkili olacak.

– Bu projeye istihdam artırıcı yatırım gözüyle de bakıyorsunuz…
Evet öyle ama onunla sınırlı değil. Ekonomiyi canlandıracak. İnşaat sektörü lokomotif. On yıl boyunca ekonomik canlılık yaratacak. Bu arada şehirleri de yapılandırmış olacağız.
Bakanın açıklamaları böyle. Kanunla ilgili kimi endişeler de mevcut, eleştiriler de… Sektörden bu yönde bazı dilekler de var. Bu hassas konuya yarından itibaren devam edeceğiz.

‘Oy verirmiş vermezmiş dinlemeyeceğiz’
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 27 Ekim 2011 tarihinde, Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı’nda yaptığı konuşmada Van depremine atıfta bulunmuş, yaşanan büyük acılara ve çürük yapılara dikkat çekmişti. Erdoğan, şu ifadeleri kullanmıştı: Kaçak yapı ve gecekondulara ilişkin yetkiyi tamamen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na vereceğiz. Bu tür binalarını yıkmayanlara sormadan kamulaştırmayı yapıp biz yıkacağız. Bedeli ne olursa olsun. Oy verirmiş vermezmiş, biz bunu dinlemeyeceğiz. Bu tabloları defaatle yaşamaktansa iktidarı kaybetmek çok daha hayırlıdır. (Akşam)

Eviniz yola bakabilir

DEV kentsel dönüşüm projesinde belediyelerle hareket edilecek.Yasayla belediyelere her türlü ödenek aktarımı, teknik ve mali destek sağlanacak.Yasada ayrıca Belediye Meclislerinin alacağı kararlarla masrafların tamamı veya bir kısmı belediye bütçesinden karşılanmak kaydıyla, kentin uygun görülen alanlarında bina cephelerinde değişiklik, yenileme, özel aydınlatma çalışmaları yapılabilecek. Cephe değişikliği yapılacak binalarda talep etmesi halinde hak sahiplerine telif hakkı ödenecek.

Güçlendirmeye kredi

Kanunun uygulanacağı alanlar dışında kalan ve güçlendirme imkanı bulunan yapılar için kentsel dönüşüm projeleri özel hesabından ”güçlendirme kredisi” verilebilecek. Vatandaş kanun uyarınca yapılan idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde itiraz edip dava açılabilecek. Bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek. Vatandaşın mağduriyetinin olup olmadığı tespit edilecek ve hak iadesi yapılacak.

Bilirkişi sayıları artırılacak

Yasanın uygulamasında vatandaş ile çok fazla ihtilafa düşüleceği tahmin edildiği için bilirkişi sayısı da artırılıyor. Türk Mühendis ve Mimar Odaları nüfusun yüzde 3’üne denk gelecek şekilde isim listeleri hazırlamaya başladı. Listeler valiliklere verilecek. Taraflar bilirkişi seçmekte anlaşamadıkları takdirde, bilirkişiler hakimin kararı ile tayin edilen gün ve saatte kura yolu ile seçilecek.

Bir saniye bile vakit geçirmeyeceğiz

Yasanın yürürlüğe girmesi için bir saniye bile vakit kaybetmeyeceklerini belirten Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, “Bunu mutlaka yapacağız. Dönüşümde her türlü tasarruf hakkı oradaki parsel sahiplerinin olacak. Ancak çoğunluğun menfaati ne ise herkes buna uyacak. Uymayan kişinin hakkı açık artırma ile anlaşma sağlayan diğer hissedarlara satılacak. Diğer hissedarlaralamazsa o zaman devlet gerçek değer üzerinden yeri alacak. Devletin asli görevi vatandaşın hakkını korumak. Hiç kimseye rant sağlamadık. Koruyup kollayacağımız k esim fakir fukara” dedi.

Sektör ne diyor?

♦ Ege Yap