Vicdani retçiler bedelliye ne diyor?

Bedelli askerliğin gündemde olduğu bu günlerde şimdi de askere gitmek istemeyen ve adları ‘vicdani ret’çiye çıkanlara yasal düzenleme sürprizi geldi. Adalet Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ile konu hakkında ortak çalışma yaptıklarını açıkladı. Vicdani retçilere kamu hizmeti gündeme gelebilir.

Askere gitmemek için ‘vicdan’ını gösterene kamu nöbeti verilecek Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in “vicdani ret” ile ilgili çalışma yaptıklarını açıklaması, vicdani retçiler için umut ışığı oldu. Profesyonel askerliğe geçilmesini isteyen vicdani retçilere göre yeni yasa taslağının içeriği büyük önem taşıyor. Taslaktan habersiz olduklarını dile getiren vicdani retçiler, zorunlu askerliğe karşı zorunlu sivil hizmet anlayışını da kabul etmediklerini belirtiyorlar.

Bakan Yılmaz takvim vermedi

Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ise vicdani ret ile ilgili yurtdışındaki örneklerinin incelendiğini belirterek, ‘Bir takvim veremiyorum. Arkadaşlar bakıyorlar, ortak bir çalışmayı getirecekler’ dedi. CHP İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’da “vicdani ret” konusunda hazırladıkları kanun teklifini yakında TBMM’ye sunacaklarını açıkladı.

‘Densiz bir teklif’

Öte yandan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Hükümetin, askerlikte vicdani ret çalışmasına çok sert bir dille karşı çıktı. Vicdani ret çalışmasını külliyen reddedeceklerini vurgulayan Bahçeli, “Anlaşılıyor ki artık milletin bugünkü siyasi iktidarı vicdanında ret dönemine giriyor. Türkiye’ye her an bir belanın sarkabileceği bir ortamda, bir Bakanın vicdani ret konusunu gündeme getirmesi kadar yakışıksız, densiz bir teklif söz konusu olamaz” diye konuştu.

İşte alternatif hizmetin kuralları

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Genel Müdürlüğü’nün Haziran 2002’de ele aldığı rapor AİHM’in vicdani ret konusundaki içtihad değişikliğinin temelini oluşturuyor. ‘Zorunlu Askerlik Hizmetine Karşı Vicdani Ret’ adını taşıyan raporda alternatif hizmetin çerçevesi şu şekilde çiziliyor, “Alternatif hizmet askeri değil sivil hizmeti kapsamalı ve kişi kamunun çıkarına olan bir noktada kamu hizmeti için çalışmalıdır. Sadece silah kullanmayı reddedenler için üye devletler silahsız askeri hizmet sağlamalıdır. Alternatif hizmetin süresi askeri hizmet süresinden uzun olamaz ve kabullenilebilir seviyede olmalıdır. Alternatif hizmette bulunan vicdani retçinin sosyal ve ekonomik hakları orduda görevli bir kişiden daha az olamaz.”

6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası var

Türkiye’de vicdani retçi olduğunu açıklayanlar yeni Türk Ceza Kanunu’nun 318. maddesine göre yargılanıyor. Bu maddeye göre “Halkı askerlik hizmetinden soğutacak etkinlikte teşvik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilir. Fiil basın ve yayın yolu ile işlenirse ceza yarısı oranında arttırılır.”

‘Avrupa’da var, askeri güce zarar vermiyor’

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Tharbjorz Jagland, Avrupa’da “vicdani ret” hakkının bulunduğunu belirterek, “Bu hakkın tanınması askeri gücü tehdit etmiyor, askeri güce zarar vermiyor. Tam tersine hem ülke kamu düzeni hem de bireylerin hakkının korunması bu alanda mümkün olabiliyor” dedi. Jagland, AİHM’in Türkiye’deki yasaların şu an itibarıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine uygun olmadığını belirttiği kaydetti. Adalet Bakanı Sadullah Ergin de, “İlk etapta AİHM’in ihlal kararının gerekçesindeki hususların giderilmesi hedeflenecektir. Savunma Bakanlığı’mızın bir çalışması var, bu çalışma tamamlandığında Bakanlar Kurulu’nda bu konuyla ilgili müzakere yapılacak” diye konuştu.

Erkan Ersöz (Vicdani retçi): “35 yaşındayım. Askere gitmedim. Vicdani ret açıklamamı 2003 yılında yaptım. Bize göre isteyen askere gitmeli, istemeyen gitmemeli. Bedelli askerliğe de karşıyım. Hükümetin tepeden inme yasal düzenlemesi söz konusu. AB’den gelen baskıyla bu yasa çıkarılmak isteniyor”

Ercan Aktaş (Vicdani retçi): “39 yaşındayım. Askerliğimi yapmadım. Şimdiye kadar herhangi bir hukuki sorun da yaşamadım. Vicdani retin yanında total retçiler vardır. Total ret ise hem askeri hem sivil hizmeti tanımamaktır. Ben, total retçiyim.”

Oğuz Sönmez (Savaş Karşıtları internet sitesinin editörü): “15 aylık askerliğe karşı, 3 yıl sivil hizmet gibi talepler olursa bu bizim açımızdan kabul görmez. Zorunlu askerliğin kaldırılmasını istiyoruz. AB üyesi birçok ülkede zorunlu askerlik kaldırıldı. Askerlik gönüllülük esasına göre profesyonel bir hizmet olmalı. Türkiye’de vicdani ret hakkı kullanmak isteyenler, askerde bu taleplerini dile getirirse emre itaatsizlikten ceza alıyorlar. Osman Murat Ülke, 8 kez ceza aldı ve 701 gün hapis yattı.”

Hülya Üçpınar (Retçilerin avukatı): “Yeni düzenlemenin ne olacağını bilmiyoruz. Vicdani ret konusunu belirleyecak yasa tasarısı çok önemli. Acilen bir düzenlemeye gidilmesini istiyoruz. Müvekkilim Murat Ülke’nin durumu da mercek altında. Uzun süre hapis yattı.”

VATAN