Hasdal cezaevine övgü!

Meclis İnsan Hakları Komisyonu’nun askeri cezaevlerinde yaptığı incelemede paşaların yattığı Hasdal Cezaevinden övgüyle bahsedildi.

Hazırlanan raporda diğer askeri cezaevinde bulunmayan “koşu bandı, bisiklet, odalarda kütüphane, arzu edilen kitapların temin kolaylığı, talep edilen gıda ihtiyaçlarının karşılanması, odalarda buzdolabı bulundurulması gibi uygulamalardan memnuniyetle bahsedildi. Hasdal’a bir övgü de askeri disiplin kurallarının işlediği cezaevlerine nazaran Hasdal’da yatış-kalkış saatleriyle ilgili bir rahatlığın olduğu yönünde.

Meclis İnsan Hakları Komisyonu Hasdal’daki bu uygulamaların diğer askeri cezaevlerine de yaygınlaştırılmasını istedi.

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyeleri Zafer Üskül, Murat Yıldırım, Kerim Özkul, Mehmet Ekici ve Malik Ecder Özdemir’den oluşan komisyon Mamak, Eskişehir, Hasdal ve Ege Ordusu Komutanlığı cezaevinde incelemelerde bulundu.

Hazırlanan rapora göre Türkiye’de toplam 2 bin 443 kapasiteli 25 askeri ceza ve tutukevi bulunuyor. Cezaevlerinde 541 tutuklu 190 hükümlü olmak üzere 731 kişi kalıyor. Doluluk oranı da 1/3.

Tutuklulardan 29’u subay, 21’i astsubay, 9’u uzmançavuş, 482’si erbaş-er, hükümlülerden 2’si subay, 9’u astsubay, 1’i uzmançavuş, 178’i ise erbaş/er statüsünde.

İşte Meclis İnsan Hakları Komisyonu üyelerinin yaptığı incelemelerden sonra hazırladığı rapordan önemli başlıklar:

ISLAH DEĞİL DİSİPLİN CEZASI: İncelenen Eskişehir 2’nci Sınıf Askeri Ceza ve Tutukevi’nde personelin tutum ve davranışlarının, ıslah odaklı olmaktan ziyade disiplin temeline oturtulmuş olduğu izlenim ve kanaati doğmuştur. Hükümlü ve tutukluların, günde 6 kez içtima vermek zorunda olmaları, koğuş camının açılması ile tüm tutuklu ve hükümlülerin esas duruşa geçerek beklemeleri, koridorlarda başları öne eğik ve elleri vücuduna yapışık vaziyette sağa sola bakmadan sadece önlerine bakarak yürümek mecburiyetinde olmaları, sabah 06.00’da uyanıp akşam 21.30’a kadar yatakhaneye girmelerinin ve ortak kullanım alanında uyumalarının yasak olması, 21.30’dan sonra zorunlu olarak uyumak zorunda olmaları, gece nöbet tutmaları, yanaşık düzen ve talimat eğitimi yaptırılmaları, gazinoda oturur iken bacaklarını uzatmalarının yasak olması gibi uygulamalar bunun göstergeleridir.

HER GAZETE VERİLMİYOR: Aynı infaz kurumunda yatanlar idare tarafından kendilerine bildirilen 15 gazeteden biri alabilmekte. Liste dışındaki gazeteleri okuyamıyorlar. Hükümlü ve tutukluların bir yayından men edilmesinin tek koşulu mahkemece verilen bir yasaklama kararının bulunmasıdır. Bu kararın olmadığı durumlarda ücretini ödemek koşuluyla tutuklu ve hükümlüler istediği yayına ulaşma hakkına sahiptirler.

SİVİL MAHKUMLARA ASKERİ DİSİPLİN DOĞRU DEĞİL: Askeri infaz kurumlarında işledikleri askeri suçlar sebebiyle siviller de var. Geceleri nöbet tutma, esas duruşunu gösterme, yanaşık düzen ve talimat eğitimleri gibi münhasıran askerlere mahsus eylemlerin sivil kişilere ve asker sayılmayan hükümlülere de tatbik edilmesi ayrı bir çelişkidir. Sayılan uygulamaların tutuklu ve hükümlülerin ıslahına yönelik olumlu bir sonuç doğurmayacağı, yargı tarafından verilen hapis cezası dışında idarece cezalandırma şeklinde bir uygulama algısına neden olacağı düşünülerek yasada yeri olmayan bu tür faaliyetlere son verilmesi, infaz sisteminin amacına daha uygun olacaktır.

HASDAL ÖVGÜSÜ: Hasdal’da yapılan incelemelerde, ziyaret edilen diğer askeri ceza infaz kurumlarında Yönetmelik gereği rastlanılmayan hükümlü ve tutukluların fiziki şartlarına ilişkin bazı olumlu uygulamalara şahit olunmuştur. Söz gelimi ziyaret tarihinde yürürlükte olan Yönetmelikte; ceza infaz kurumunda spor aletlerinin bulundurulmasına (koşu bandı, bisiklet gibi), odalarda kütüphanelerin kurulmasına ve arzu edilen kitapların teminine, talep edilen gıda ihtiyaçlarının karşılanmasına ve yiyeceklerin korunması için odalarda buzdolabı bulundurulmasına ilişkin hükümler bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ziyaret edilen diğer ceza infaz kurumlarında görülmeyen sadece Hasdal’da sağlanan söz konusu imkânların tutuklu ve hükümlülere verildiği memnuniyetle görülmüştür.

Aynı şekilde tutuklu ve hükümlülerin Yönetmeliğin 54’üncü maddesinde yeralan “Sabah kalkma vaktinden yatma saatine kadar yatakhaneye girmeleri veya yataklarda yatmaları,….koğuşta yemek yemeleri yasaktır” şeklinde düzenlemeye karşın Hasdal Ceza İnfaz Kurumunda bu maddenin uygulanmadığı, diğerlerinde ise tutuklu ve hükümlülerin şikâyetine sebebiyet verecek nitelikte uygulandığı müşahede edilmiştir.

HASDAL ÖRNEĞİ YAYGINLAŞTIRILMALI: Komisyonumuz bu tür olumlu uygulamaların yaygınlaştırılmasına ve farklı uygulamaların sonlandırılmasına, hem ceza infaz kurumunda barındırılan tutuklu ve hükümlülerin daha insani koşullarda yaşamasına hizmet edeceği hem de kurumlarda barındırılanlar arasında eşitliğin sağlanması gerekliliği düşüncesiyle önem atfetmektedir.

Komisyonumuzun bu doğrultudaki düşünce ve beyanları sonucunda Yönetmeliğin 41’inci maddesinde değişiklik yapılarak ceza infaz kurumunda bulundurulabilecek eşya listesine koşu bandı, bisiklet, kürek çekme aleti gibi mekanik spor malzemeleri ile; buzdolabı, klima, vantilatör ve su soğutma sebili eklenmiştir. Böylelikle Hasdal’daki anılan örnek uygulamanın yaygınlaştırılmasına dönük mevzuata ilişkin engeller kaldırılmıştır. Yapılan değişiklik ve işlemler tüm askeri ceza infaz kurumlarını kapsayacak şekilde uygulamaya sokulmalıdır.

GARDİYANLIK VE MÜDÜRLÜK PROFESYONELLEŞMELİ: İnfaz koruma görevlilerinin asker kişi olan er ve erbaşlardan oluşturulması yerine; sınavla alınan profesyonel kişiler olarak bu işi yapan memurlar tarafından bu hizmetin yerine getirilmesi daha olumlu sonuçlar doğuracaktır. Askeri ceza infaz kurumu müdürlüğü profesyonel bir meslek olarak kabul edilmeli ve göreve atanalar emekli olana kadar olağanüstü bir sıkıntı olmadığı takdirde bu görevini sürdürmelidir.